Szafran to przyprawa, którą dobrze znam. Pochodząc z irańskiej rodziny, był podstawą w naszej kuchni – nadawał smak wszystkiemu, od ryżu po desery. Kiedy się wyprowadziłam, dostałam zapas, który starczył na lata; wystarczy szczypta, by dodać unikalny kwiatowy, ziemisty lub lekko gorzki smak. Dla mnie smakuje jak dom.

Na świecie produkuje się od 200 do 400 ton szafranu rocznie, z czego około 90% pochodzi z Iranu. Choć jest kluczowym składnikiem kuchni perskiej, jest również szeroko stosowany w daniach hiszpańskich, włoskich i marokańskich.

Choć kiedyś uważano go za niszową przyprawę, szafran pojawia się teraz wszędzie – od herbat i latte po suplementy wellness. (Nawet zauważyłam latte z szafranem w kawiarni w Kolonii w Niemczech!) W związku z rosnącą popularnością postanowiłam zgłębić korzyści zdrowotne tej przyprawy z dzieciństwa. Oto, co odkryłam.

### Korzyści zdrowotne szafranu
Szafran znany jest z poprawiania nastroju – nie tylko dzięki intensywnemu złotemu kolorowi. Badania sugerują, że może pomóc złagodzić łagodną do umiarkowanej depresję.

Jedno z badań wskazuje, że szafran był używany leczniczo od wieków w miejscach takich jak Iran, Indie i Chiny. Jego aktywne związki – krocetyna, krocyna, pikrokrocyna i safranal – wpływają na układ nerwowy, potencjalnie poprawiając nastrój, pamięć i zmniejszając lęk.

Niewielkie badania sugerują również, że szafran może łagodzić ból, działać moczopędnie i zmniejszać bóle menstruacyjne. Inne badanie podkreśla jego potencjał w łagodzeniu depresji w różnych stanach, od PMS po poporodową.

Jednak dietetyczka Astrid Donalies zwraca uwagę, że większość badań jest jeszcze ograniczona i potrzeba więcej danych. Mimo to uważa, że warto włączyć szafran do diety: „Jedzenie z przyjemnością i urozmaiceniem samo w sobie jest dobre dla zdrowia”.

Warto pamiętać: Efekty zdrowotne przypraw w domu są zwykle łagodne, ponieważ używamy ich w małych ilościach. „Szafran jest drogi, więc zazwyczaj używamy tylko szczypty – wystarczy dla smaku i koloru”, wyjaśnia Donalies. Dodaje jednak, że gotowanie z przyprawami może pomóc zmniejszyć spożycie soli, co jest korzystne, ponieważ większość ludzi je jej za dużo.

### Korzyści kosmetyczne szafranu
Szafran zyskuje również popularność w pielęgnacji skóry. Dzięki właściwościom antyoksydacyjnym i przeciwzapalnym jest stosowany w produktach anti-aging, aby pomóc utrzymać skórę zdrową i odporną.

Badania pokazują, że safranal, kluczowy związek w szafranie, ma naturalny SPF 6,6. Choć to za mało, by zapewnić pełną ochronę przed słońcem, dodaje dodatkową warstwę obrony w kosmetykach.

Krótko mówiąc, szafran to nie tylko aromatyczna przyprawa – może również poprawiać nastrój i pielęgnować skórę. Choć potrzeba więcej badań, to pyszny i pachnący sposób na wzbogacenie posiłków i rutyny pielęgnacyjnej.

Ochrona przeciwsłoneczna z szafranem
Choć SPF 15 to minimalny standard ochrony przed słońcem, a szafran nie jest zatwierdzonym filtrem UV w UE, badania pokazują, że dodanie ekstraktu z szafranu do kremu z SPF 20 może zwiększyć ochronę nawet o 43%. Sugeruje to, że szafran może być obiecującym składnikiem w formułach przeciwsłonecznych, nawet jeśli sam nie zapewnia wystarczającej ochrony.

Jak gotować z szafranem
Szafran pochodzi z czerwonych nitek (znamion i szyjek) kwiatu Crocus sativus. Po wysuszeniu dodają potrawom złocistego odcienia (podobnego do kurkumy) oraz aromatu – lekko gorzkiego i piżmowego.

Aby użyć szafranu, rozetrzyj nitki na proszek i namocz je w letniej wodzie lub mleku przez kilka minut. To pomaga uwolnić rozpuszczalny w wodzie kolor i lotne aromaty. Dodawaj go pod koniec gotowania – idealny do dań takich jak paella, bouillabaisse czy risotto. Świetnie komponuje się też z kuskusem, kalafiorem lub ziemniakami.

W deserach złoty kolor i ciepły smak szafranu wzbogacają ryż na mleku, złote mleko lub biszkopt. Doskonale łączy się z wanilią, cynamonem i skórką cytrusów.

Jak zrobić perski tahdig
Dla mnie sam aromat szafranu działa kojąco. Dlatego uwielbiam dzielić się prostym przepisem mojej babci na tahdig – chrupiący, złocisty perski ryż.

Składniki:
- Ryż basmati
- Ziemniak, cienko pokrojony
- Nitki szafranu (lub proszek), namoczone w ciepłej wodzie
- Masło

Sposób przygotowania:
1. Ugotuj ryż basmati jak zwykle, odcedź i odstaw.
2. Namocz szafran w ciepłej wodzie, aby uwolnić kolor i aromat.
3. Rozpuść masło na patelni z nieprzywierającą powłoką i ułóż plasterki ziemniaka równomiernie, tworząc chrupiącą podstawę.
4. Ułóż ugotowany ryż na ziemniakach i polej wodą z szafranu.
5. Przykryj pokrywką, kładąc ściereczkę kuchenną między patelnią a pokrywką, aby zatrzymać parę.
6. Gotuj na małym-średnim ogniu, aż powstanie złocista skórka.

Masz pytanie dotyczące trendu w pielęgnacji lub wellness? Napisz do starszej redaktorki działu beauty & wellness Vogue na adres beauty@vogue.com.